The Selva + Machinefabriek

1. Barbatrama
2. Ramatarba
3. Babarmatra
4. Trama barba
5. Mabartrama
6. Tramababa
7. Bamabartra
8. Marbatraba
9. Bamartabar

cd/dl on Shhpuma, April 2021

Available here

The Portuguese word Selva means “Jungle”, and this collaborative opus with Rutger Zuydervelt aka Machinefabriek is one more incursion towards Paradox. The Selva made this paradoxal enterprise its trademark: a trio with two string players (cello, bass) and a drummer with free improvisation and creative jazz as the matrix of their playing, but combining it with other musical languages, going from a deterritorialized kind of imaginary folk or world music to the picking of Renaissance and contemporary chamber music motives and formats. In “Barbatrama”, the band extends this kind of approach to experimental electroacoustics. The post-production electronic processings of Machinefabriek enabled Ricardo Jacinto, Gonçalo Almeida and Nuno Morão to go to unpredictable consequences: a puzzling sort of cybernetic tribal music, primeval dance rhythms associating with the space imaginaries introduced by Sun Ra but also Tangerine Dream. All musical appropriations introduced between these two parameters acts as flashes through human music history, and you can hear, here reflected, a plurality of sound visions, temporal and geographic: for instance, echoes of the string quartets from Mozart to Kurtág combine with pulsative structures that could come either from progressive rock or post-rock. All this with a disconcerting naturality, resulting in a fascinating trans-idiomatic music which dissolves in each one of the quoted idioms. In such a way that every attempt to label this album is an impossibility. A welcomed impossibility, that is.

Reviews

The Free Jazz Collective

Last summer at Jazz 2020 - the pandemic edition of Jazz em Agosto - I was baptized in the sonic waters of The Selva. The trio of cellist Ricardo Jacinto, drummer Nuno Morão, and bassist Gonçalo Almeida bathed my senses with acoustic/electric enlightenment. Afterwards, I went back to the two recordings from the trio, 2017's self titled debut, and 2019's Canicula Rosa (both also on Clean Feed). On the first, they were mainly acoustic, generating both melodic and textural sounds from the wood and steel in their hands. The second recording introduced more electronic enhancements and manipulation of the acoustics, with the acoustic still being first and foremost. Now, here we are with 2021's Barbatrama, and the equilibrium is shifting, titling further in the direction of electronics with Rutger Zuydervelt, a/k/a Machinefabriek, providing electronics and post-production work. Undeniably the sonority of the acoustic instruments - the low end of Almeida's bass, the arcing tones of Jacinto's cello, and the fractured pulse of Morão percussion work still underpin everything, but there an digital edge to the sound, and overt electronic effects that extend the group's sonic and emotional range.

One may not even hear the electronics at first, the opening 'barbatrama' is a quick intro that brings us to 'ramatarba', which takes on a threatening sheen as the strings blur and crackle with electricity. Track three, 'babarmatra," descends like a flock of twisted seagulls onto a meshwork of thick bass tones. Other tracks like 'tramabarba' build energy from short repetitive melodic phrases that eventual decay, while the eight and half minute centerpiece 'mabartrama' begins with a classical sounding series of phrases played defiantly over abstracted percussion and growing electrical interference. The musicians come closer together in the middle of the piece, their sound flows like dark river through the aural jungle, with new adventure around every bend. The Selva is an exciting trio, extending their concept without loosing their vision.

The Squid's Ear

The Selva is Ricardo Jacinto on cello, Goncalo Almeida on double bass, and Nuno Morao on drums. Machinefabriek is Rutger Zuydervelt on post-production and electronics. Three Creative Sources, Clean Feed, and Shhpuma veterans teamed up with the one-man sonic-sorcerer Zuydervelt. The resulting release, Barbatrama, is a wild romp through the intersection between contemporary chamber jazz (an augmented string trio), percussion-driven fire-side ritualistic performance, and Machinefabriek's explorations in ambience, beats, and soundsculpting. The intersectional space is vast and deep, and this group fills it well.

The Selva have a long history together, and this shows as they wend their way through new music structures (complete with jumpy dynamic changes and some free jazz pulses), ceremonial repetition, Krautrock-layered accumulations, and achingly plaintive string passages. These elements are essential to tracks such as Babarmatra and Mabartrama, where Jacinto and Almeida create moods that blur the concert hall-countryside divide as Morao lends his deliberate, understated polyrhythms and pre-industrial-heartbeat, stomp-around-the-hearth percussive rites. (All song titles are anagrams of the album title.) The second track, Ramatarba, moreover, is a perfect example of the hypnotic balance that these three musicians strike so expertly and repeatedly. Ramatarba also showcases Zuydervelt's contributions ranging from background hisses and clicks to drum-n-bass thuds to, in one foggy passage much later, a well-placed foghorn. Indeed, Zuydervelt is always there, sometimes out front but mostly charting the cavernous sound environments that engulf that front. Indeed, this album sounds as if it has captured some liminal, forested space of congruence between the ethereal and profane, between the natural and supernatural, and between homo industrialis and an ancestral presence.

Through it all, Zuydervelt plays companion to the Selva, rather than inserts himself as a temporary fourth member. The Selva create their own sonic space and, given the translation of their name is "jungle," one might be tempted to consider Jacinto, Almeida, and Morao the trees, and the discrete units of the larger ecosystem. Zuydervelt, meanwhile, is the wind, rain, sunlight, and fog that weave through it, laying club beats into chamber exchanges, gooey textures and dense decays into the more biting free string explorations, and, in several tracks, a dreary haze to ensconce the Selva's hypnotic atavistic churn. This is a meeting of sounds dense and rustic, ancient (strings and drums) and new (electronics and production). Although much of the music is polished, this convergence lends itself to the feeling of mystery and tension that pervades the album and which the final track, "Bamartaba", emphasizes and, quite convincingly, concludes.

Opduvel

The Selva bestaat uit Ricardo Jacinto (cello), Gonçalo Almeida (contrabas) en Nuno Morão (drums en percussie). Op hun titelloze debuut uit 2017 rekte het trio de grenzen van (kamer)jazz en geïmproviseerde muziek op door te refereren aan bijvoorbeeld Aziatische en Afrikaanse muziek en blues. Op opvolger Canícula Rosa uit 2019 waren die invloeden verdwenen om plaats te maken voor elementen uit folk, post-rock, ambient, drone, minimalisme en krautrock. Daarnaast deed elektronica zijn intrede in de muziek van het trio.
Dat elektronische element is gebleven op Barbatrama, al wordt dat nu verzorgd door Machinefabriek. Zuydervelt is ook verantwoordelijk voor de post-productie. Ten opzichte van het Hydra Ensemble is het ritmische aspect bij The Selva belangrijker, wat niet verwonderlijk is met een drummer in de gelederen. Maar ook daarbuiten is sprake van een ander soort muziek, iets meer uitgesproken wellicht en in zijn avontuurlijkheid nog iets gewaagder.

Barbatrama begint met het titelstuk en daarna volgen acht titels die varianten zijn op dat woord, al zijn het niet allemaal anagrammen. Het eerste stuk is kort, spannend, bestaande uit een spaarzaam aantal noten van Almeida en Jacinto en ruisende en slepende elektronica. De ritmische component wordt niet alleen door Morão vezorgd, getuige ‘Ramartaba’, waarin dat ritme in eerste instantie door de twee strijkers wordt gespeeld in de vorm van een motief dat ook melodisch is. Machinefabriek schuift daar zijn elektronica tussendoor. Na ruim twee minuten neemt Morão het heft in handen met een Afrikaans aandoend ritmisch patroon. Zuydervelt legt daar de bewerkte klanken van Almeida en Jacinto overheen, luid en enigszins futuristisch klinkend en daarmee mooi contrasterend met het tribale ritme.

In ‘Barbamatra’ speelt galm een grote rol en is het spel van de strijkers kleurrijk, terwijl de drums accenten leggen zonder een vaste beweging vooruit te creëren. Het gebruik van stemmen wordt geïntroduceerd in ‘Tramabarta’, een kort stuk met een aanstekelijk ritme en een repeterend motief dat wordt omringd door galmende klanken. Gaandeweg gaat het stuk piepen en kraken. Pratende stemmen zijn ook hoorbaar in ‘Trabamaba’, dat het van suspense moet hebben. Het zou als soundtrack van een spannende film noir niet misstaan. Ook ‘Bamabartra’ staat bol van de spanning, al gaat de film noir-associatie hier niet op. The Selva en Machinefabriek creëren de sfeer met schetsende bas- en celloklanken, mysterieus bekkenspel, duistere tomslagen en een fijnzinnige elektronische laag.

‘Mabartrama’ is met ruim acht minuten het langste stuk op het album. Veel van waar The Selva op dit album voor staat, komt in dit stuk samen. Jacinto’s spel is geladen met emotie. Het wordt ontregeld door de ritmische plaagstoten van Morão, maar het pizzicato basspel van Almeida houdt het stuk op vreemde wijze gaande. Wat in het begin een beetje rommelig overkomt, blijkt een zich herhalend patroon dat, eenmaal ermee vertrouwd, indruk maakt. Tussendoor klinken ruwe geluiden, een beetje op de achtergrond. Gaandeweg gaat het stuk wat jazzier klinken, maar dan wordt plots de ondergrond weggehaald, zodat alleen de cello overblijft. De elektronica dreigt, maakt een rare beweging en duwt het stuk daarmee weer op gang, maar net een andere richting op. Het zijn dit soort onverwachte ingevingen en wendingen die de muziek een onvoorspelbaar karakter geven en daarmee ook een meerwaarde.

Geprononceerde ritmiek is een bepalende factor in ‘Marmatraba’. Morão legt zijn ritmische patroon gevoelvol en enigszins lichtvoetig, terwijl Almeida en Jacinto hun lage register beproeven. Daar wordt plots een derangerende cellopassage overheen gelegd, met een vervormde klank dus waarschijnlijk Zuydervelts werk, waarna de cello zich op melodieuzer terrein begeeft. Een mannenstem wordt toegevoegd en langzaam vult de muzikale ruimte zich. In slotstuk ‘Bamartabar’ is de ritmiek aanvankelijk afwezig en de elektronica van Machinefabriek duidelijk aanwezig. Ambient-texturen lijken de koers te bepalen, totdat plotsklaps de koers wordt verlegd en een pulserend ritme de macht overneemt, al wordt die onderbroken door een elektronische drone. Pas tegen het einde horen we de bas en cello in akoestische vorm.

The Selva is een trio dat kennelijk niet van plan is om twee keer eenzelfde soort album te maken. Uiteraard hebben de drie muzikanten hun eigen stijl, maar ze zijn ook veelzijdig en gericht op muzikale innovatie. Wat dat laatste betreft is Machinefabriek een ideale compagnon. Op Barbatrama leidt de samenwerking tot een avontuurlijk en boeiend album, waarop de muzikanten inventief omgaan met het elektronische element, regelmatig verrassend uit de hoek komen en ver weg blijven van platgetreden paden.