Sol Sketch 1 - 21
Self released CD + download, August 2011
4 x 10-inch set on Champion Version (100 copies)
Sketches for the soundtrack of a documentary by Chris Teerink, about Sol LeWitt.
Order the album at
Bandcamp (cd and/or digital)
Subradar (digital)
or
The vinyl set is sold out
Film director Chris Teerink asked me to make the soundtrack for a documentary he would be making about American artist Sol LeWitt. This was in 2009. Chris and I agreed that the music and the images should both be equally important in his film. We didn't want the score to overpower the images, but neither did we want it to become solely background 'muzak'. I searched for a certain openness in the sound, while at the same time keeping a directness to it. Musical references for me were the piano pieces of Morton Feldman (a friend of LeWitt), alva noto's collaborations with Ryuichi Sakamoto, and Enrico Wuttke's music project Flim.
I must admit that I was relatively new to LeWitt's work. Searching for more information and images, my admiration for his art grew and grew. I found it extremely inspiring, and I became so (over) enthusiastic that within a week or two, I'd recorded more than one and a half hours of music before any footage had been shot.
These Sol Sketches can be seen as meditations on LeWitt's work. With some books of his work opened in front of me, I started improvising on the piano. This resulted in a few hours of raw material, which were then chopped up and edited into shorter pieces. I made about 40 of 'em, from which I've selected 21 for this release.
Reviews
Vital Weekly
In a somewhat hazy state I got up this morning, looked at my desk, contemplating wether I would first play some ordinary pop music and then start reviewing, or wether I should start listening to all the Vital stuff, and if so what would it be? Being a good protestant boy from The Netherlands, never loose a days work, I opted for the new, self released Machinefabriek, which comes with with an eraser! As the loud boom of night slowly evaporates from my head, Machinefabriek takes over. Thank god, I might add. Rutger Zuydervelt has been asked to compose music for a documentary on Sol Lewitt by Chris Teerink, and that choice for composing a soundtrack on a minimalist artist seems a good one. The CD doesn't contain the soundtrack but twenty-one sketches that were used in the soundtrack. The most striking thing here is the that the instrument of choice is the piano, and not the guitar, or perhaps there is guitar, but then it is very reduced. The electronic side of this album is also very sparse. The minimalism of LeWitt is excellently represented by Machinefabriek here. Minimalist piano sketches with great sparseness, lots of quiet moments, sometimes swelling and rising (the electronics treating the piano sounds perhaps) and perfectly a totally rainy sunday afternoon. Dramatic music in a great way
Resonant Strata
It's pretty hard to keep up with Machinefabriek's output. It seems that not a single month passes by without him releasing a new piece of music. So I'm pretty sure i missed a couple of his last releases. But that's not really a problem, because even if you missed out on a couple of his works, the moment you dive into this stream of releases, you are very likely to find yourself in a beautiful bath of sounds.
This time it's sketches for a soundtrack of a documentary about the american artist Sol Le Witt. While Rutger Zuyderwelt's music always has a leaning towards soundtrack-y, score like pieces, Sol Sketches explores the field even more focussed as usual. The music is even more restrained; cut to the bare minimum: Based on piano improvisations, the pieces consist of introverted piano fragments, tiny feedback sounds circling just right above the hearing threshold. There is a lot of room in this 21 pieces. Machinefabriek shows a great attention to detail and pace. With the minimalistic approach in regards to progression, these pieces have a lot in common with Satie's Gymnopédies or Alva Noto's collaborations with Ryuichi Sakamoto – though with a less electronic focus.
Sol Sketches might sound a little too low-key at first, but grows tremendously, as it leaves so much space for everything else that it blends perfectly into listener's room. This is way more than just a simple soundtrack.
The Liminal
Another month, and as you'd probably have predicted, another Machinefabriek production, albeit another Machinefabriek production whose contents are entirely unpredictable. After his most recent release(I think), the Jazz Standards 5″ vinyl with regular companion Gareth Davis, here he changes direction again, with some piano and electronics-based pieces written for a documentary by filmmaker Chris Teerink. But, here is the twist, so inspired (and typically industrious) was Machinefabriek by the chance to participate in this project, that he had written 40 tracks before the first scene had even been shot. Whittled down to 21, these range from fragments of crystalline drone that vanish before a minute is out, to more lengthier progressions that last upwards of four minutes. Given the materials used, the influence of Alva Noto and Ryuichi Sakamoto is easy to detect,with the resonance of sparse piano notes tangling up with pulsing sine waves, but it feels more spontaneous, less structured, as if some of his recent jazz improvisations have affected his working methods. As a result, these seemingly open plains have hidden depths, cut into by loose trails of quiet logic that require repeated retracing.
Fluid Radio
Under the signature of Machinefabriek, Rutger Zuydervelt has become one of the most well-known names in experimental music circles, drawing praise for his releases on labels such as Cold Spring, Kning, and Dekorder. In 2009 film director Chris Teerink invited him to create the soundtrack for a documentary Teerink was working on about Sol LeWitt, an invitation that Zuydervelt accepted, despite knowing little about the artist. After thoroughly researching LeWitt's work, Zuydervelt found himself responding with enthusiasm, and had soon produced over forty piano improvisations responding to the American artist's images. Twenty-one of these improvisations have been refined and released as 'Sol Sketches', which, although Teerink's film has yet to be completed, acts as a sort of pre-soundtrack, a work-in-progress of sorts that nonetheless stands on its own as a complete product.
The music in 'Sol Sketches' is dreamlike and evocative, which would seem to put it at odds with its purported inspiration. LeWitt, often considered as one of the key figures in the development of conceptual art, wanted his work to be rational, logical, and self-contained, to the extent that he often did not 'execute' the works himself, but instead produced sets of instructions for assistants to follow, as if the art was code to be executed by a machine. But it is precisely by this desire to efface himself' to remove himself from the site of art's production, that LeWitt inscribes himself at the very heart of that site. The mark of this inscription is the signature that accompanies every set of instructions, guaranteeing its authenticity. The signature is a trace, a ghost of desire that cannot be erased, even if the artwork takes the form of something as impersonal as a calculated series of mathematically-determined geometrical shapes.
From this perspective, it makes perfect sense that in the open, hanging notes, the insistent ostinatos, the uncertainties and hesitancies of Zuydervelt's improvisations one finds a certain hauntedness. The piano's frequent tailing off into silence, as if turning away or just leaving the room, is the musical quality most evocative of LeWitt's flight from the scene of art, sometimes it is as if the music is barely there. I found 'Sol Sketches' to be an absorbing and engaging release, standing up well as music despite its ambivalent position as a not-quite-soundtrack; although the twenty-one tracks contain little besides piano and the occasional gentle intrusion of electronics, a subtle invention and that pervasive haunted atmosphere made close and repeated listening a pleasure.
'Sol Sketches' will be released as a limited-edition 4 x 10-inch vinyl boxset on Champion Version, as well as a CD version available through Stashed Goods and also directly through Machinefabriek. The CD comes with a neat bonus 'gadget'? a custom 'Sol Sketches'-branded eraser, a reference to LeWitt's championing of drawing, and perhaps also to the artist's desire to erase all trace of himself from his art.
Boomkat
'Sol Sketches' collects 21 edits of longer piano improvisations by Rutger Zuydervelt for a film about American artist Sol LeWitt. The sketches were created in January 2011 for the documentary, due to be released end of summer. The piano takes centre stage for the majority of the set, embedded against subtle electro-acoustic rendering and diffusions to create a gently swirling sense of space. But, this is definitely one of Rutger's more restrained projects, and makes for a highly refined and engrossing listen. Oh, and there's a free Eraser included!
Mousique
Een combine tussen kunst en (populaire) muziek heeft in de loop der tijden al tot menig mooi resultaat geleid. Zo vroeg ooit Andy Warhol voor zijn multidisciplinaire project The Factory het volstrekt onbekende bandje The Velvet Underground samen met de Duitse zangeres Nico. Warhol verzorgde de prachtige cover. De rest is history. Bill Frisell wijdde ooit een album aan de prachtige foto's van Mike Disfarmer. De liedjes op het album Disfarmer zijn stuk voor stuk gebaseerd op diens stokoude foto's. En de metalband Sepultura maakte een plaat aan de hand van La divina commedia van Dante Alighieri, eenvoudig getiteld Dante XXI. Ook Machinefabriek legt een link met de kunst, met de beeldende kunst om precies te zijn.
Het betreft het werk van de Amerikaanse kunstenaar Sol LeWitt (1928-2007). Ik had nog nooit van deze kunstenaar gehoord, maar na wat speurwerk ontdekte ik dat deze kunstenaar van Joodse origine zowel beeldende kunst op het tweedimensionale als op het driedimensionale vlak heeft gemaakt. Talloze tekeningen en schilderijen maakte hij, maar ook beeldhouwwerken en levensgrote objecten. Met name zijn zgn. 'drawings' zijn prachtig en vaak ook muurvullend. Ze kunnen heel kleurrijk zijn als ook zwart-wit. Men rekent LeWitt tot de Minimal Art.
Van deze kunstenaar is Chris Teerink een documentaire aan het maken. Hij vroeg Machinefabriek de soundtrack te verzorgen. Ze spraken met elkaar af dat beelden en muziek niet over elkaar mochten overheersen. De soundtrack mocht de beelden niet overdonderen, maar moest ook niet een soort muzikaal behang worden. De docu is nog niet uit, maar de soundtrack is al in ieder geval prachtig.
Voordat ik daar verder op inga, eerst nog wat algemene opmerkingen over Machinefabriek. Niet iedereen zal deze muziek kennen, schat ik in. Onder de naam 'Machinefabriek' heeft Rutger Zuydervelt al heel veel muziek gemaakt. Op mijn zolder hangt een poster, getiteld: Machinefabriek maakt bergen muziek. En die titel wordt door Zuydervelt helemaal waar gemaakt. Ik heb van hem zo'n kleine 20 albums en dat is nog maar een schijntje van de totale productie. In rap tempo verschijnt het ene na het andere werk; alhoewel de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de fabriek de laatste tijd een tandje lager geschakeld lijkt. Toch is het tempo nog vele malen hoger dan menig ander muzikant. Maar deze enorme kwantiteit gaat niet ten koste van de kwaliteit. Machinefabriek maakt gewoon prachtige muziek. Punt. Denk hierbij niet aan liedjes of melodietjes met kop en staart. Nee, vaak is het heel sferisch en filmisch. De ene keer betreft het woeste noise. De andere keer is het verstilde ambient. De lengte van de nummers kan ook enorm variëren. Dat kan van nog geen minuut tot ruim twintig minuten zijn. Het kan epische muziek zijn met een duidelijke climax. Rutger is ook duidelijk beïnvloed door de post-rock maar ook kleine miniatuurtjes betreffen. Klein mag je ook letterlijk nemen, want menig album is uitgebracht op een mini-cd of zelfs op een creditcard-formaat. Daarnaast heeft hij ook genoeg albums op normaal formaat uitgebracht, zoals ook Sol Sketches. Prachtig zijn ook zijn samenwerkingen met bekende grootheden als Peter Broderick, Aaron Martin en Soccer Committee (Mariska Baars).
Tot zover deze algemene informatie. Terug naar Sol Sketches. Vaak neemt Machinefabriek bij zijn muziek de gitaar als uitgangspunt. Deze wordt vervolgens door zijn effectenapparaat gehaald, geloopt en oneindig bewerkt. Dit keerheeft Zuydervelt andere snaren beroerd. Hij is achter de piano gaan zitten. Zelf schrijft hij op zijn site bij de liner notes dat hij een boek met afbeeldingen van Sol LeWitt op zijn piano openlegde en vervolgens ging improviseren op de pianotoetsen. Hij liet zich daarbij inspireren door de pianowerken van Morton Feldman (é´´n van de lievelingsmuzikanten van LeWitt). Deze opnames zijn vervolgens voorzien van subtiele electronische effecten. Het resultaat is prachtig. Neem het begin: je hoort een electronisch geluid dat mij direct deed denken aan het geluid van cicaden. Vorig jaar stapten we na aankomst op onze Franse camping uit de auto. De zon brandde en direct hoorden we het bijna oorverdovende geluid van die cicaden. Nu is het op de cd niet oorverdovend, maar het is wel een mooie speling met het gegeven dat Sol natuurlijk ook zon betekent. Zuydervelt doet niet aan virtuoze pianomuziek. Geheel in lijn van de kunstenaar maakt hij hier minimal music. Er vallen pauzes. Hij gebruikt vaak het rechterpedaal van de piano, waardoor er veel ruimte en echo in de klanken komt. De ene keer ligt de nadruk op de hoge tonen en zag ik als vanzelf die kleurrijke drawings. De andere keer was de kleur donkerder en moest ik denken aan de zwart-wit tekeningen. Sowieso is het muziek der verbeelding en kom je er ook in een meditatieve en rustige sfeer van, zonder dat het slaapverwekkend wordt. Op de koptelefoon merk je ook dat er in het stereo-bereik allerlei spannende dingen gebeuren. Muzikaal deed het me ook denken aan Satie en Pärt en niet te vergeten aan Nils Frahm en Goldmund.
De cd is eenvoudig uitgegeven in een hoesje met op de voorkant een potlood en puntenslijper. Op de achterkant is het potlood een heel stuk kleiner en is er een hoop puntenslijpsel te zien. Een grappige verwijzing naar de conceptuele tekenkunst van LeWitt. Bij de cd krijg je ook nog een gummetje met de titel van de cd er op. Rutger Zuydervelt is naast muzikant ook grafisch ontwerper! Als metafoor zal ik het gummetje niet nodig hebben, want dit album heeft nu al een onuitwisbare indruk bij me achtergelaten.
Subjectivisten
Hoewel het weer even geleden is sinds ik wat gerecenseerd heb van de Rotterdamse kwantitatieve kwaliteitsmuzikant Rutger Zuydervelt, ofwel Machinefabriek, is er dit jaar toch alweer behoorlijk wat van de fabrieksband gerold. De mini Apollo, de prachtige cd in de Mort Aux Vaches-serie met Peter Broderick, Grower met Gareth Davis en de bijdrage op de wonderschone compilatie Kanshin (ten bate van de slachtoffers in Japan) zijn daar enkele fraaie bewijzen van. Altijd bezig en ondanks de hoge productie toch elke keer verrassend (goed) uit de hoek komend. Dat is ook op de nieuwe cd Sol Sketches het geval. In opdracht van cineast/documentairemaker Chris Teerink maakt Rutger de soundtrack voor de nog te verschijnen documentaire over de Amerikaanse artiest Sol LeWitt (1928-2007), waarbij ze overeenkomen dat de beelden en de muziek gelijkwaardig aan elkaar moeten zijn in de film. Het werk van deze beeldhouwer, schilder en tekenaar wordt geassocieerd met diverse stromingen in de moderne kunst, zoals conceptuele kunst en minimal art. Het is dan ook niet meer dan logisch dat Machinefabriek hier met één van zijn meest minimale werken op de proppen komt. Hij brengt 21 muzikale "schetsen" die het midden houden tussen neoklassiek, minimal music en glitch. Met langzaam voortschrijdende en echoënde pianoklanken, effecten en minimalistische elektronische klanken weet hij een uiterst ingetogen en toch spannende sfeer te creëren. De muziek heeft ondanks het rustieke karakter een enorme impact. Het is tot de verbeelding sprekend en houdt de aandacht volledig en tot op de laatste seconde vast. Geen behang dat beelden behoeft, maar dwingende muziek die vermoedelijk met de beelden erbij alleen maar een prachtige hybride zal vormen. De muziek doet me nog het meest denken aan een intieme versie van Alva Noto + Ryuichi Sakamoto en de meer breekbare, ingetogen werken van Nils Frahm, Sylvain Chauveau, Erik Satie en Peter Broderick. Het zijn adembenemende schetsen geworden, die ondanks de bijgeleverde gum een onuitwisbare indruk achterlaten. Voor de vinylliefhebbers komt hier ook een 4x10" versie van uit op het label Champion Version.
